Nieuwe vlag, nieuwe kansen

Wie de geschiedenis van de Iraanse vlag erbij pakt valt wat op: het ding verandert om de haverklap. Elke twintig tot dertig jaar wisselt de intensiteit van de kleuren, het patroon van de banen, het formaat of het embleem.Sinds 1906 is één ding stabiel gebleven: er zijn drie horizontale banen in groen, wit en rood. Die kleuren staan voor respectievelijk de islam, het bloed van martelaren (‘moed’ in andere interpretaties) en vrede (of volgens anderen: Zoroastrisme). Ten tijde van de keizerlijke dynastieën bevond zich in het midden een leeuw met zon. Na de revolutie werd snel een leeuwloze vlag ingevoerd, die nu nog altijd op vele plaatsen wappert. 

Het stuk stof kent allerhande verborgen symboliek. De groene en rode banen zijn opgesierd met een wit randje dat bij nadere inspectie de inscripties ‘la ilaha illa Allah’ (er is maar één god en dat is Allah) en ‘Allahu akbar’ (Allah is de grootste) spelt. In het midden staat tegenwoordig een abstracter, tulpachtig teken dat nogal populair lijkt; we treffen het geval regelmatig in 3D aan op het midden van rotondes. Het blijkt te gaan om het woord ‘Allah’ en onze persoonlijke Basij licht het toe: “het betekent dat we niet links zijn”, vertelt hij terwijl hij de linkertentakel aanwijst, “en ook niet rechts, maar”, het zal Rita Verdonk verwarmen, “de weg kiezen die rechtstreeks naar Allah leidt.”

Het meest bijzondere aan deze vlag is dat hij sinds kort officieel niet meer halfstok mag hangen. Ongeveer een jaar geleden verordoneerde de regering dat het respectloos was om een vlag met zoveel heilige woorden niet zo hoog mogelijk te hijsen. In plaats daarvan zou bij rouw een zwarte vlag halfstok naast de nationale vlag moeten worden gehezen. Het klinkt bijna te absurd om waar te zijn, maar helaas zal ik – zelf terug in Nederland – iemand anders moeten vragen er ter plekke eens op te letten.

Maryam uit Teheran schrijft me deze week en heeft wel wat beters om zich mee bezig te houden dan vlagspotten. Ze zegt dat het voelt alsof er een historisch omslagpunt in de lucht hangt. Het conflict in de Kaukasus, Iraanse politici die elkaar binnenlands keihard bekritiseren en de presidentiële verkiezingen van 2009. Het is bijna dertig jaar sinds de revolutie van 1979. Hoog tijd voor een nieuwe vlag.