Frang en Iran (vraag van Jasper)

Hoe denken Iraniërs eigenlijk over Europa, vroeg Jasper zich af. In ieder geval op een zeer a-politieke manier. Als het hier over internationale politiek gaat figureert daarin de Verenigde Staten, soms Israël,maar Europa krijgt nooit een rol van betekenis toebedeeld. Natuurlijk weet men dat veel Europese landen klakkeloos de Amerikaanse leider volgen, maar daar lijkt men zich – tegenover ons althans – op geen enkele manier zorgen om te maken.Gisteren begroette een dorpsdichter ons, op rijm, en zei dat hij zeer vereerd was met bezoek uit ‘Frang’. Voor de oude man was Frankrijk nog altijd de belichaming van het Europese continent, maar dat wil niet zeggen dat Europa terra incognito is voor de gemiddelde Iraniër. Als wij vertellen dat we uit Nederland komen volgt regelmatig ‘Holland, a beautiful country of flowers’, ‘Amsterdam!’, of een spijtbetuiging vanwege het Nederlandse verlies van Rusland tijdens het laatste EK voetbal (de populariteit van Van Basten heeft er hier niet onder geleden).

Hoe waarheidsgetrouw het Iraanse beeld van het Europese westen precies is, valt ondertussen moeilijk te doorgronden. Soms lijken ze hier zeer goed op de hoogte van de Europese normen en zeden, maar dan weer weten ze twijfel te zaaien door op de satelliettelevisie te wijzen naar een schaars geklede dame en te vragen of mensen zo over straat gaan en wat wij daar eigenlijk van vinden.

De meest aan ons gestelde vragen over Europa kunnen eenvoudig in een top twee worden gevat: ten eerste de vraag naar mogelijkheden om in een Europees land verder te studeren of te promoveren en ten tweede de vragen naar de kosten van levensonderhoud, de hoogte van salarissen en andere financiële kwesties. De derde vraag, die niet direct over Europa gaat, maar die ons wel bijna altijd binnen tien minuten wordt gesteld, is of wij getrouwd zijn. Een ‘ja’ leidt tot goedkeurend geknik, een ‘nee’ vaak tot een onoverbrugbare cultuurkloof.

Dat, in antwoord op vraag twee, de Europese prijzen voor Iraanse standaarden zo ontzettend hoog blijken, valt onze gesprekspartners flink tegen. Wij zijn hier zo rijk dat we in een hotel zonder nadenken een kamer met bubbelbad kunnen boeken, maar hebben in Nederland geen auto, of zelfs maar een rijbewijs; een schotel om Iraanse zenders mee uit de ruimte te plukken kunnen we ons niet veroorloven; limoenen kopen we à raison van een euro per drie en onze studieschuld neemt proporties aan die geen Iraniër voor zijn dood zou kunnen aflossen.

We ontmoeten bijzonder veel goede studenten die desondanks serieus bezig zijn hun mogelijkheden om te vertrekken in kaart te brengen. Ali uit Esfahan is er daar één van. Om een paspoort te bemachtigen moet hij eerst nog onder de dienstplicht uit zien te komen, maar daarvoor ligt al een plan klaar. Dat er restricties zijn aan de mogelijkheden van Iraanse studenten om de grens over te gaan – zeker voor het volgen van technische studies die hier zeer populair lijken – tempert zijn motivatie voor vertrek niet. Er is maar één ding waar hij aan twijfelt, zo neemt hij ons in vertrouwen: “Kan ik in Nederland wel vrienden maken als ik niet aan alles wat mijn medestudenten doen meedoe?”