Op de Servische vlag pronkt een tweekoppige adelaar die heerschappij over het oosten en het westen symboliseert. Maar de Serven zijn geen adelaars meer, ze zijn sinds generaties trekvogels die de achterblijvers schamper gade te slaan. Wie is gebleven lijkt meer op een Calimero-kuiken dat probeert de eierschaal waardoor hem het zicht op de realiteit wordt ontnomen af te werpen.

Koppig vaart het land een eigen koers. De nieuwe internet-extentie kan best .ss worden, dat staat voor Servië en de Serven. Stoot het u tegen de borst dat dagelijks een paar keer in te moeten typen, denk er dan aan dat de Serven er waren vóór Hitler. Wil Montenegro uit de federatie stappen? Ze doen maar, dan hoeven wij niet meer voor hen te betalen. Klaagt de EU over de gemaakte voortgang? Dan nemen ze ons toch lekker niet!

Net zoals vroeger op school de wannabes nooit echt op een natuurlijke manier cool konden zijn en zich dan maar hulden in zwarte gewaden of reusachtige broeken kan Servië maar moeilijk aansluiting vinden bij de rest van de wereld.

Maar als ze ergens bij willen horen dan is het Europa. Europa waar je vrij kunt reizen, waar de banen voor het oprapen liggen en waar de bevolking de touwtjes in handen heeft. En het is een stap in de goede richting dat de instituties meer en meer gedemocratiseerd raken.

Nu de burgers nog. Je zou denken dat democratie wel vaart bij verschil van mening. Het levert de ingrediënten voor een breed gedragen compromis. Het zorgt ervoor dat mensen zich mengen in het publieke debat. Waar iedereen het eens is werkt een dictatuur minstens zo goed.

Die noodzakelijke voorwaarde is hier ruim voor handen: bij de herdenking van Srebrenica komen voorbijgangers elkaar tegen op de belangrijkste boulevard van Belgrado. Links van me gooit een man zijn arm in de lucht en roept verontwaardigd: “ze hebben er nog niet genoeg vermoord!”. Rechts van me spreekt men over de volgende verkiezingen: “we kunnen beter thuisblijven. Laat ze maar op de radicalen stemmen die het land kapot maken.”

Hier leidt verschil van mening burgers wonderbaarlijkerwijs weg van de politiek. Het land is niet zoals onder Tito van de mensen, maar spijtig genoeg van opportunisten. Servië is geen adelaar meer. Tegenwoordig, zo gaat een lokale mop, is Servië net als Nokia. Ieder jaar verschijnt er een nieuwe, kleinere versie.

Uitgesproken op Schoppen, maandelijkse talkshow over actuele ontwikkelingen in politiek, cultuur, media, wetenschap, Sugarfactory Amsterdam, 21 september 2006