Het is niet de eerste keer dat we naar Qom proberen te gaan. Eind juli al begaven we ons van Teheran naar Kashan en besloten een korte tussenstop in het tussengelegen, heilige Qom te maken. Het was nog vroeg, wij dommelden wat. De bus stopte in een stoffig gebied zonder tekenen van leven. Een paar mannen met tulband stapten uit. En wij vroegen ons af: “Zou dit Qom zijn?” “Mwah, ik zie alleen zand. Als dit Qom is wil ik er geloof ik niet uit.”

En zo geschiedde. Tijdens de volgende stop keek de chauffeur ons verbijsterd aan toen we informeerden of we er al bijna waren: in Qom waren we allang geweest.

Ook op deze tweede reis naar het pelgrimsoord speelt god een spelletje met ons. …

Bij de ingang van de tombe van Shah-e Cheragh springt een elf-jarig jongetje met gespreide armen voor ons, zoals wij vroeger ook wel eens op straat deden: snoepje betalen! Streng spreekt hij ons toe: jullie mogen niet naar binnen! Omdat we vandaag bezig zijn met doelloos zwerven door de stad, zijn we niet op de hoogte van waar we ons bevinden en wie hier ligt, maar het derde heiligdom op de lijst van shi’itische bedevaartsoorden – na Mashad en Qom – bevindt zich in Shiraz en we vermoeden dat we daar zijn beland. Onze vrienden hebben ons al geïnstrueerd over het binnengaan van dit soort plekken: “Je hoeft je echt niet druk te maken over of je moslim bent. Mompel gewoon ‘Allahu akbar’ en ze kunnen je niks maken.” …

We slapen bij een heuse Basij (spreek uit: basiedzj). Onze Iraanse vrienden, die telkens bezorgd naar ons welzijn informeren als we een dagje niet te bereiken zijn wegens een slecht telefoonnetwerk, verklaren ons definitief voor gek als ze dit ooit horen. Niemand van de moderne, jonge Iraniërs wil iets met de Basij te maken hebben. Integendeel.

Ons excuus? We hadden het niet kunnen voorzien. Deze man ziet er niet uit als een paramilitair die illegale satellietschotels opspoort, vrouwen aanspreekt op hun ondeugdelijke kleding en studentenprotesten uiteendrijft. …

Er is nog niemand die we tegen zijn gekomen die het eens is met de huidige regering. Liberalen, gelovigen, ouderen en jongeren beginnen allemaal op een zeker moment over hun ‘stupid government‘. Dat Ahmadinejad hier elke avond het nieuws lijkt te openen is dus betrekkelijk effectloze propaganda. En het maakt mensen evenmin geneigd zijn wetten in acht te nemen. Buitenshuis, vooruit. Maar binnenshuis doet iedereen gewoon waar hij zin in heeft. En dat is lang niet altijd officieel toegestaan. …

Ik vrees dat ik een catastrofale vergissing heb gemaakt. Toen gisteren de bel ging deed ik open in de veronderstelling dat de postbode een pakketje voor de benedenburen wilde achterlaten. De postbode kwam echter naar boven en bleek bij nader inzien een Jehova’s Getuige te zijn, gewapend met Bijbel, een schare tijdschriften en een notitieblokje. Klaar om mij te waarschuwen.

In plaats van de aardige man direct weer naar buiten te sturen zoals velen mij waarschijnlijk zouden aanraden liet ik hem rustig zijn verhaal doen. De reden daarvoor was behalve dat ik het niet zo netjes vond de wat oudere meneer weer rechtsomkeer te laten maken ook dat mijn oog al direct gevallen was op zijn krantje over de oplossing voor wereldhonger. Dat is een onderwerp waar ik een studie naar doe en je kunt niet genoeg bronnen raadplegen. Ik probeerde dus het exemplaar in handen te krijgen en het gesprek af te ronden. …